In het boek ‘Het geheim van de laatste staat’ formuleert Paul Frissen een fundamentele kritiek op het verlangen naar transparantie. Hij betoogt dat de vrijheid van de burger berust op zijn fundamentele recht op geheimen. Aan de andere kant verwacht diezelfde burger dat de staat transparant is over alles wat ze doet. Om de vrijheid van de burger te beschermen heeft echter ook de staat geheimen nodig. Over deze politiek-filosofische paradox gaat Het geheim van de laatste staat.

Het geheim van de laatste staat
Paul Frissen

Korte samenvatting

In het boek laat Frissen in scherpe analyses zien hoe afschuwwekkend de totale transparantie is. Daarmee levert hij een fundamentele kritiek op het verlangen naar transparantie. De vrijheid van de burger berust op zijn recht geheimen te hebben. Om die vrijheid te beschermen zijn staatsgeheimen volgens hem noodzakelijk. Paul Frissen laat in het boek dan ook overtuigend zien dat in de verhouding tussen overheid en burger een precaire balans vereist is tussen geheimhouding en transparantie, om een optimaal gevoel van veiligheid bij burgers te creëren. Zijn boek nodigt uit tot nadenken over de vraag waar de grenzen liggen voor de eisen van transparantie aan de zijde van zowel de staat als zijn onderdanen.

Frissen wil ‘het afschuwwekkende karakter tonen van een volledig transparante wereld en het belang, de heilzaamheid en de schoonheid van het geheim laten zien’.De kern van zijn betoog: Geheimen en geheimhouding blijken onmisbaar voor de burger én voor de staat. Als de macht van de staat wordt bedreigd door duistere krachten in het verborgene is ook de vrijheid van de burger in gevaar. De staat moet zich kunnen wapenen tegen bedreiging van rechtstaat en democratie.